1. Tiểu đường là gì?
Tiểu đường (hay còn gọi là bệnh đái tháo đường) là một tình trạng bệnh lý rối loạn chuyển hóa không đồng nhất, có đặc điểm tăng lượng đường huyết trong cơ thể. Nguyên nhân thường là do nồng độ insulin trong cơ thể không ổn định ( có thể thiếu hoặc thừa). Do đó gây ra hiện tượng lượng đường tích tụ tăng dần trong máu. Lượng đường trong máu thường xuyên ở mức cao qua thời gian làm tăng nguy cơ các bệnh tim mạch, gây ra tổn thương ở các cơ quan khác như mắt, thận, thần kinh và các bệnh lý nghiêm trọng khác.
Có 3 loại tiểu đường bao gồm: Tiểu đường tuýp 1 (tiểu đường phụ thuộc insulin), Tiểu đường tuýp 2 (tiểu đường không phụ thuộc insulin), Tiểu đường tuýp 3 (tiểu đường thai kỳ). Và còn có các loại tiểu đường do các nguyên nhân khác như: tiểu đường đơn gen, do dùng thuốc, do các bệnh lý nội khoa…
– Tiểu đường tuýp 1: Người mắc bệnh bị thiếu insulin do tuyến tụy không sản xuất đủ insulin có vai trò kiểm soát đường huyết, khiến nồng độ đường trong máu tăng cao. Tiểu đường tuýp 1 hiếm gặp, thường xảy ra ở trẻ nhỏ, người trẻ chiếm dưới 10% số người mắc bệnh.Triệu chứng bao gồm: uống nước nhiều, tiểu nhiều, sụt cân nhiều. Thông thường, đây là dấu hiệu 80 – 90% tế bào beta tụy bị hư hại.
– Tiểu đường tuýp 2: Những người bị tiểu đường tuýp 2 bị đề kháng với insulin. Nghĩa là cơ thể vẫn có thể sản xuất insulin nhưng nó không thể chuyển hóa được glucose. Chiếm đến 90% – 95% người bị tiểu đường trên thế giới. Tiểu đường tuýp 2 thường ít có triệu chứng hơn, phát hiện thông qua các dấu hiệu như đột nhiên sụt cân, đi khám sức khỏe, xét nghiệm đường huyết phát hiện bệnh.
– Tiểu đường thai kỳ: Là tiểu đường xuất hiện sau tuần thứ 24 của thai kỳ. Nguyên nhân thường do tình trạng kháng insulin xảy ra trong thai kì. Bệnh có thể được phát hiện sớm và có phương pháp điều trị cụ thể nếu thai phụ thường xuyên đi khám thai định kì. Bệnh tiểu đường thai kì khiến thai nhi có thể bị dị tật, thai to, dễ sẩy thai, khó sinh…
– Tiểu đường thứ phát: thường xảy ra do các khiếm khuyến về gen, tiểu đường do các bệnh lý nội khoa, do việc sử dụng thuốc. Việc phát hiện bệnh qua kiểm tra đường huyết và có phác đồ điều trị phù hợp có thể giúp bệnh nhân hạn chế các biến chứng.
Nhìn chung, việc phát hiện bệnh lý tiểu đường có thể dựa vào các triệu chứng một phần nhỏ. Tuy nhiên, để có kết quả chính xác, cần phải thực hiện kiểm tra đường trong máu, hoặc nghiệm pháp dung nạp đường, cũng như xét nghiệm HbA1c. Người bệnh tiểu đường nên tuân thủ phác đồ điều trị và nên thường xuyên khám tầm soát các biến chứng.
2. Nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường
Nguyên nhân của bệnh tiểu đường hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng. Các yếu tố bao gồm di truyền và lối sống không cân bằng, chế độ ăn nhiều thịt đỏ, chất béo và hàm lượng bột đường cao, thừa cân béo phì… là những yếu tố nguy cơ cao dẫn đến tiểu đường. Nếu cha mẹ bị tiểu đường thì con của họ sẽ dễ bị bệnh hơn hoặc lối sống bao gồm chế độ ăn và tập luyện không điều độ cũng dễ gây ra tiểu đường.
3. Khi nào thì nên gặp bác sĩ?
Bất cứ ai cũng nên đi khám chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường nếu xuất hiện các biểu hiện sớm bệnh tiểu đường. Ngoài ra, đặc biệt chú ý đến các dấu hiệu như đau bụng, yếu và rất khát, đi tiểu nhiều, đau bụng dữ dội; thở sâu và nhanh hơn bình thường; hơi thở có mùi thơm như mùi táo chín, mùi sơn móng tay (dấu hiệu cho thấy lượng ceton trong máu rất cao)…, chúng có thể là dấu hiệu của bệnh tiểu đường đã tiến triển.
Nghiên cứu cũng cho thấy những yếu tố nguy cơ như độ tuổi, trong gia đình có người thân mắc bệnh… cũng cần được theo dõi. Theo đó, nếu bạn nằm trong độ tuổi trên 45 hoặc có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, nên đi khám và thực hiện các xét nghiệm. Việc làm này nhằm phát hiện sớm tình trạng bệnh, tránh những tổn thương thần kinh, rối loạn tim và các biến chứng khác.